Een druk hoofd – hoe kan dat eigenlijk?

Misschien herken je het wel: je moet allerlei dingen tegelijk doen, je voelt je gejaagd en overziet niet meer waar je moet beginnen. Als dit af en toe eens voorkomt, is er niets aan de hand. Je kunt je er dan voor die dag het beste bij neerleggen. Je hebt een minder goede dag: plan dingen voor een andere dag in, probeer wat rust te nemen, doe iets wat je leuk vindt en begin de volgende dag met goede moed opnieuw. 

Maar als je je vaak onrustig, ongeorganiseerd en gejaagd voelt of als je hoofd altijd vol lijkt te zijn, dan kan dit behoorlijk verstorend werken. Zowel volwassenen als kinderen kunnen hier last van hebben. Het onrustige hoofd kan weer voor andere klachten zorgen: concentratieproblemen, niet goed kunnen slapen en onzekerheid.

Wat je brein hiermee te maken heeft

Uit onderzoek blijkt dat mensen die deze klachten hebben, regelmatig een ander patroon van hersenactiviteit laten zien dan mensen die deze klachten niet hebben. Maar wat heb jij daar aan? Door te begrijpen wat er in je hersenen gebeurt, ga je jezelf beter begrijpen. Meer inzicht kan ook een eerste stap zijn naar beter functioneren.

Soms zijn bepaalde delen van je hersenen overactief

Je hersenen zijn soms actiever en soms minder actief. Als je heftig schrikt - doordat je bijna wordt aangereden terwijl je oversteekt bijvoorbeeld – merk je dat aan je hele lichaam. Dat kan doordat je hersenen er op deze momenten voor zorgen dat je adrenaline aanmaakt. Je kunt daardoor heel snel reageren. Dit werkt ook zo bij een belangrijk (sollicitatie)gesprek of examen. Stress zorgt er zo voor dat je beter presteert en kan dus heel gezond zijn.

Belangrijk is wel dat er ook weer ontspanning komt, waardoor je lichaam en je hersenen weer tot rust kunnen komen. Soms houdt stress echter aan: dat wat stress veroorzaakt gaat niet voorbij of je blijft er maar over piekeren. Langdurige stress is niet zo goed voor je lichaam. Je hersenen blijven dan het signaal afgeven dat je extra alert moet zijn. Er worden andere stoffen aangemaakt, zoals cortisol, waardoor je langer kunt doorgaan. Je lichaam en je hersenen staan in een hoge versnelling en er komt geen rust. Dit wordt op den duur gewoon voor je. Soms heb je dit zelf niet eens meer door. Je vindt het normaal dat er veel gedachten door je hoofd gaan, dat je je gejaagd voelt en je niet lekker slaapt. Je hersenen weten niet meer hoe ze rustiger moeten worden.

Vaak is in je hersenactiviteit – wanneer je dat meet – zichtbaar of hiervan sprake is. Jouw hersenactiviteit bestaat dan uit veel snelle hersengolven. Als je je probeert te ontspannen, lukt dat niet goed: jouw hersenactiviteit wordt dan niet gemakkelijk langzamer.

Soms zijn delen van je hersenen juist te weinig actief

Hoe gek het ook klinkt, ook te trage hersenactiviteit kan voor een onrustig en druk hoofd zorgen. Veel trage golven in de geregistreerde hersenactiviteit is een teken van minder effectieve informatieverwerking. Als dit in de voorste delen van je hersenen (of de hersenen van je kind) gebeurt, kan dit voor een gevoel van onrust zorgen. 

Het is dan namelijk moeilijker om alle prikkels te kunnen filteren die de hele dag op je afkomen. Niet alle informatie die op je afkomt is belangrijk. Een taak van je hersenen is om alleen die informatie door te geven aan je bewustzijn die relevant is. Als dit niet goed werkt, kost het veel energie en maakt het je onrustig.

De voorste delen van je hersenen zijn ook heel belangrijk om jezelf bij te sturen en af te remmen. Als deze gebieden minder effectief werken, kun je ook moeilijker je eigen gedachten bijsturen en afremmen. Dit kan ervoor zorgen dat je je eigen hoofd als chaotisch en onrustig ervaart.

Kinderen met dit patroon van hersenactiviteit klagen over een onrustig hoofd, moeite met concentreren, zijn soms impulsiever en hebben soms slaapproblemen.

Of allebei?

Om het nog iets ingewikkelder te maken, kan ook een combinatie hiervan voorkomen. Je kunt je misschien voorstellen, dat wanneer je veel moeite hebt om alle informatie te verwerken en te organiseren, je ook sneller stress ervaart. Je lichaam geeft sneller een stress-signaal af. Dit kan elkaar steeds verder versterken.

Maar wat doe je daar nu aan?

Als je weet wat er bij jou aan de hand is, kun je proberen je leefwijze aan te passen omdat je je bewust bent geworden van je valkuilen. Soms is er iets meer hulp nodig. Misschien herken jij jezelf of je eigen kind in één van bovenstaande beschrijvingen.

In ons volgende blog gaan we erop in hoe je erachter komt of één van bovenstaande zaken wellicht bij jou aan de orde is. Door bepaalde vragen te beantwoorden kun je al iets verder komen. Het meten van je hersenactiviteit is ook een mogelijkheid. Daarnaast bespreken we wat eraan te doen valt!